Dlaczego na wigilijnym stole musi być dwanaście dań? Symbolika, o której w Holandii mało kto słyszał

Święta

W wielu polskich domach w Holandii Wigilia nadal wygląda inaczej niż u sąsiadów zza ściany. Gdy Holendrzy kończą kolację jednym lub dwoma daniami, Polacy siadają do stołu, na którym pojawia się aż dwanaście potraw. To nie przypadek ani kulinarna przesada, lecz tradycja pełna symboliki, pamiętająca czasy znacznie starsze niż samo chrześcijaństwo. 

Dwanaście dań nawiązuje do dwunastu apostołów, ale także do dwunastu miesięcy w roku. Dawniej wierzono, że pominięcie któregoś dania albo przygotowanie nieparzystej liczby potraw może przynieść pecha, niedostatek albo choroby w nadchodzącym roku.

Kapusta

Kapusta symbolizuje odrodzenie i życiodajną moc natury. To znak, że po zimie przyjdzie nowy początek. Kapusta z grochem miała chronić domowników przed chorobami i zapewniać siłę na cały rok.

Groch

Według dawnych wierzeń groch zwiastował płodność, urodzaj i pieniądze. Kto jadł groch w Wigilię, ten nie powinien narzekać na niedostatek przez kolejne dwanaście miesięcy.

Gruszki

Gruszki miały zapewniać długowieczność i dobre zdrowie. Ich obecność na stole była cichą prośbą o długie życie dla wszystkich domowników.

Jabłka

Jabłka miały chronić przed chorobami, zwłaszcza bólami gardła i przeziębieniami. Były symbolem zdrowia i równowagi.

Śliwki

Suszone śliwki odpędzały złe moce i nieproszonych gości z zaświatów. Wierzono, że ich zapach i smak chronią dom podczas wigilijnej nocy.

Buraki

Buraki symbolizowały urodę i długie życie. Dawniej wierzono, że osoba jedząca buraki zachowa młody wygląd aż do późnej starości.

Miód

Miód to symbol słodyczy życia, miłości i obfitości. Miał zapewniać szczęście w relacjach rodzinnych i dobrobyt w nadchodzącym roku.

Orzechy

Orzechy włoskie symbolizowały mądrość, cierpliwość i płodność, a migdały były znakiem nowego życia i nadziei.

Ryba

Ryba od wieków była symbolem chrześcijaństwa. Zapewniała harmonię, spokój i duchową równowagę w nowym roku.

Ziarna zbóż i mąka

Zboża symbolizowały dostatek i płodność. Przypisywano im życiodajną moc i wiarę w nieśmiertelność.

Grzyby

Grzyby miały zapewniać szczęście i dostatek. Uważano je także za łącznik ze światem zmarłych, obecnych symbolicznie przy wigilijnym stole.

Mak

Mak wywodzi się jeszcze z czasów pogańskich. Symbolizował spokojny sen, odrodzenie oraz kontakt z zaświatami.


Dlaczego to wciąż ważne w Holandii

Dla Polonii w Holandii wigilijny stół jest często jednym z ostatnich elementów, który łączy z domem rodzinnym. Nawet jeśli karp zastępowany jest inną rybą, a barszcz gotowany jest w pośpiechu po pracy, symbolika dwunastu dań pozostaje niezmienna.


Mini-słowniczek niderlandzko-polsk 

* kerstavond - Wigilia

* kersttafel - stół wigilijny

* traditie - tradycja

* gerecht - danie

* symboliek - symbolika

* welvaart - dostatek

* gezondheid - zdrowie

* overvloed - obfitość

* familiebanden - więzi rodzinne

* christelijke symboliek - symbolika chrześcijańska

* oogst - urodzaj

* bescherming tegen ziekte - ochrona przed chorobami

Pytania dla czytelników:

1. Czy w Twoim domu w Holandii nadal przygotowuje się dokładnie 12 dań wigilijnych?

2. Którego dania nigdy nie może zabraknąć na Twoim stole?

3. Czy młodsze pokolenie Polonii zna jeszcze symbolikę wigilijnych potraw?

(cd)