Ten ptak zadomowił się w Holandii. To zły sygnał

Holandia

W Holandii zadomowił się nowy, egzotyczny gatunek ptaka – żołna zwyczajna (Merops apiaster). Choć jego obecność cieszy miłośników przyrody, eksperci ostrzegają: to kolejny widoczny efekt zmian klimatu w Europie.

Żołnę po raz pierwszy zaobserwowano w Holandii w okresie lęgowym już w 1964 roku, jednak wówczas uznano ją za wyjątkowo rzadką. Od 2010 roku liczba obserwacji zaczęła stopniowo rosnąć, a kolorowy ptak został wpisany na oficjalną listę ptaków lęgowych kraju. W 2025 roku organizacja SOVON odnotowała już około 12 par lęgowych.

Choć obecność tego gatunku budzi entuzjazm wśród obserwatorów ptaków, naukowcy zwracają uwagę na jej głębsze znaczenie. Hilbert Folkerts, ekspert zajmujący się ptakami, wyjaśnia, że żołna należy do grupy gatunków, które przesuwają się na północ w reakcji na postępujące globalne ocieplenie. „W Hiszpanii żołny opuściły już niektóre rejony. Robi się tam zbyt gorąco i sucho. Rolnicy zużywają ogromne ilości wody ze zbiorników, przez co poziom wód spadł nawet o kilkadziesiąt metrów. W rezultacie ptaki przesuwają się stopniowo na północ, gdzie warunki są dla nich obecnie korzystniejsze” – mówi Folkerts.

Zjawisko to dotyczy nie tylko żołny. W ostatnich latach także inne południowoeuropejskie gatunki, takie jak dudek czy sęp płowy, coraz częściej pojawiają się w Holandii i krajach sąsiednich. Biolodzy określają to mianem „tropikalizacji” awifauny Europy – procesu, w którym skład gatunkowy ptaków ulega przesunięciu w odpowiedzi na zmieniające się warunki klimatyczne.

Według ekspertów żołna mogłaby dobrze rozwijać się w Holandii, o ile w środowisku będzie wystarczająco dużo dużych owadów, takich jak trzmiele, oraz odpowiednie warunki do gniazdowania – np. piaszczyste skarpy i brzegi rzek. Na razie ptaki te są wciąż na tyle rzadkie, że ich konkretne lokalizacje są utrzymywane w tajemnicy, aby chronić je przed spłoszeniem.

„Ujawniamy jedynie prowincje” - tłumaczy Folkerts. „W zeszłym roku były to Limburgia, Zelandia i Groningen. W tym roku żołny lęgowe zaobserwowano w Holandii Południowej, Zelandii, Geldrii i ponownie w Limburgii. To piękny ptak, który mógłby przyciągać tłumy fotografów – ale ryzyko zakłócenia lęgów byłoby zbyt duże”.

Żołna to bez wątpienia fascynujący gatunek – jaskrawe upierzenie i nietypowe zachowanie czynią ją wyjątkową. Jednak jej obecność w Holandii to nie tylko przyrodnicza ciekawostka, lecz także czytelny sygnał zmieniającego się klimatu, który zmusza wiele gatunków do opuszczania swoich tradycyjnych siedlisk.

27.07.2025 Niedziela.NL // fot. Shutterstock, Inc.

(kk)