Spadek przestępczości wśród nastolatków w Holandii

Holandia

W 2024 roku 10 500 młodych mieszkańców Holandii w wieku od 12 do 18 lat zostało skierowanych do Halt – programu przeznaczonego dla osób, które popełniły drobne przestępstwa po raz pierwszy. To aż o 1/3 mniej niż dekadę temu, kiedy liczba interwencji wynosiła 16 600 – podał Holenderski Urząd Statystyczny (CBS). Spadek ten świadczy o wyraźnym zmniejszeniu liczby młodych osób łamiących prawo, choć od 2021 roku liczba skierowań utrzymuje się na stabilnym poziomie około 10 tys. rocznie.

Najczęstszymi przyczynami interwencji pozostają przestępstwa przeciwko mieniu, wagary oraz wykroczenia związane z fajerwerkami. W 2024 roku zarejestrowano 1630 spraw dotyczących kradzieży lub zniszczenia cudzej własności, 1700 przypadków wagarów oraz 1100 wykroczeń związanych z nielegalnym użyciem materiałów pirotechnicznych. CBS zwraca uwagę, że struktura przyczyn pozostaje zbliżona do tej sprzed kilku lat, choć liczba przypadków jest niższa.

Dane pokazują również wyraźne różnice demograficzne. 3/4 uczestników programu to chłopcy, co potwierdza długoterminowy trend w statystykach przestępczości młodzieży. Najczęściej interwencje dotyczą piętnastolatków – to właśnie w tym wieku odnotowuje się największe ryzyko pierwszego konfliktu z prawem.

Istotną rolę odgrywa także środowisko szkolne. Najwięcej interwencji, bo 3300, dotyczyło uczniów szkół zawodowych VMBO. Kolejne miejsca zajmują uczniowie MBO (2800) oraz Havo/VWO (2300). W relacji do liczby uczniów najwyższe wskaźniki występują w szkołach średnich specjalnych i praktycznych, gdzie odsetek skierowań jest zauważalnie wyższy. Z kolei w szkołach ogólnokształcących wyższego poziomu – Havo i VWO – ryzyko udziału w programie Halt jest stosunkowo niewielkie.

Różnice widoczne są również w poszczególnych miastach. Najwięcej skierowań odnotowano w Tilburgu, ’s-Hertogenbosch, Bredzie i Eindhoven, a także w Lejdzie, która mimo mniejszej populacji młodzieży wyróżnia się wysokim wskaźnikiem interwencji. Na drugim biegunie znajdują się takie miasta jak Ede i Zwolle, gdzie odsetek skierowań jest niski. Najlepszy wynik spośród dużych miast uzyskał Utrecht – tam w 2024 roku zanotowano jedynie 63 skierowania na 10 tys. młodych mieszkańców.

Program Halt został wprowadzony w Holandii, aby zapobiegać dalszej demoralizacji młodych ludzi i dawać im szansę uniknięcia wpisu do rejestru karnego. Zamiast formalnego procesu sądowego, nastolatki, które popełniły drobne przestępstwa po raz pierwszy, mogą uczestniczyć w działaniach naprawczych – na przykład przeprosić ofiarę, odpracować szkody, uczestniczyć w zajęciach edukacyjnych lub warsztatach dotyczących odpowiedzialności społecznej. Celem programu jest nie tylko ukaranie, ale przede wszystkim wychowanie i zwiększenie świadomości młodych ludzi na temat konsekwencji ich czynów.

Według ekspertów, skuteczność programu opiera się na szybkim reagowaniu i indywidualnym podejściu. Wielu uczestników po przejściu przez Halt nie powraca do konfliktu z prawem. Jednocześnie organizatorzy zwracają uwagę, że spadek liczby skierowań może wynikać nie tylko z mniejszej liczby przestępstw, ale także z faktu, że szkoły i rodziny coraz częściej podejmują działania zapobiegawcze na wcześniejszym etapie. W przyszłości rząd i samorządy będą musiały zadecydować, jak wzmocnić program, aby nadal skutecznie spełniał swoją rolę w zmieniającym się społeczeństwie.

04.10.2025 Niedziela.NL // fot. Shutterstock, Inc.

(kk)