Holandia: Rząd podał się do dymisji!

Temat Dnia

Rząd premiera Marka Rutte podał się w piątek do dymisji. Ma ona głównie symboliczne znaczenie, gdyż za dwa miesiące odbędą się w Holandii wybory parlamentarne.

Rząd podał się do dymisji w reakcji na raport „Ongekende onrecht” („Niespotykana niesprawiedliwość”) przygotowany przez specjalną komisję parlamentarną.

W raporcie opisano to, jak przez lata Urząd Skarbowy Belastingdienst bezpodstawnie oskarżał o oszustwa tysiące rodziców otrzymujących „dodatek żłobkowy” (kinderopvangtoeslag), a następnie domagał się zwrotu tysięcy euro. Urząd Skarbowy bezlitośnie pozbawiał niesłusznie oskarżonych rodziców środków do życia, zajmując ich oszczędności, dochody czy nawet doprowadzając do licytacji ich mieszkań.

O „aferze dodatków na żłobek” (kinderopvangtoeslagenaffaire) mówi się w Holandii od dawna. Z kolejnych raportów na ten temat przygotowywanych przez kolejne komisje i urzędy wyłania się obraz bezlitosnego państwa, naginającego prawo i uderzającego w najsłabszych, czyli np. w biedne rodziny wielodzietne i ubogie matki samotnie wychowujące dzieci.

Afera ma także kontekst dyskryminacyjny. Urząd Skarbowy szczególnie bezwzględnie obchodził się z rodzicami, posiadającymi podwójne obywatelstwo. To tak, jakby Belastingdienst z góry zakładał, że osoby (częściowo) nieholenderskiego pochodzenia będą wyłudzać świadczenia socjalne – opisywali tę sytuację komentatorzy.

Urząd Skarbowy dużo częściej i dokładniej kontrolował osoby z podwójnym obywatelstwem. Wystarczyło, że ktoś popełnił niewielki błąd we wniosku i Belastingdienst domagał się zwrotu wszystkich wcześniej wypłaconych dodatków. Często chodziło tu o tysiące euro. W praktyce oznaczało to, że jeśli rodzice np. przez pomyłkę zaniżyli jakąś kwotę o 10 euro, to musieli w trybie pilnym zwrócić np. 10.000 euro, opisuje portal nu.nl.

Wraz z pojawianiem się kolejnych raportów, okazywało się, że źródłem tej niesprawiedliwości nie była nadgorliwość jednego czy drugiego inspektora podatkowego, ale że sprawa ma charakter systemowy. Doszło do naruszenia fundamentów państwa prawa, uznali autorzy raportu „Niespotykana niesprawiedliwość”. Odpowiedzialność za wyrządzone szkody finansowe, psychiczne i moralne ponosi nie tylko Urząd Skarbowy, ale także rząd, parlament i system wymiaru sprawiedliwości, napisano w raporcie, cytowanym przez nu.nl.

Poszkodowani rodzice mają dostać odszkodowania. Raport musiał też mieć konsekwencje polityczne. Już od kilku dni media spekulowały, że zapewne nie skończy się na dymisji jednego czy drugiego ministra.

Ogłoszona w piątek decyzja o dymisji całego rządu nie jest więc zaskoczeniem.

Z drugiej strony ma ona głównie charakter symboliczny. Obecny rząd i tak za dwa miesiące zakończyłby działalność, gdyż zgodnie z holenderską tradycją rząd podaje się do dymisji tuż przed nowymi wyborami parlamentarnymi. A te już od dawna są wyznaczone na 17 marca.

Poza tym dymisja rządu nie oznacza, że nagle zmieni się premier i ministrowie. W praktyce zmieni się właściwie niewiele. Ministrowie i premier zachowają stanowiska, ale będą ministrami „w stanie dymisji”. Oznacza to, że będą się musieli powstrzymać od podejmowania daleko idących decyzji. Mogą jednak nadal administrować krajem i podejmować decyzje w sprawach bieżących, np. związanych z pandemią.

- Chcę zapewnić całą Holandię, że nasza walka z koronawirusem będzie kontynuowana. Pokrzywdzonym w tej aferze rodzicom chcę powiedzieć: będziemy pracować nad szybką wypłatą odszkodowań oraz nad zmianami koniecznymi na przyszłość – powiedział Rutte na piątkowej konferencji prasowej.

Jedynie minister gospodarki Eric Wiebes ogłosił, że definitywnie odchodzi z rządu i nie będzie członkiem „zdymisjonowanego gabinetu”. Premier Mark Rutte zachowa stanowisko i nie zamierza rezygnować z udziału w marcowych wyborach. Partia VVD, której Rutte jest liderem, prowadzi obecnie w sondażach i jeśli wygra wybory, to jest prawdopodobne, że Rutte będzie premierem także w kolejnych latach.

Dzień wcześniej decyzję o rezygnacji z udziału w wyborach ogłosił Lodewijk Asscher, lider partii holenderskich socjaldemokratów PvdA. Asscher był wicepremierem i ministrem polityki społecznej w poprzednim rządzie Marka Rutte.

- Nie ma wątpliwości, że ostatecznie odpowiadam za wszystkie decyzje mojego rząd. Ale to wyborcy zdecydują 17 marca, co o tym sądzą – mówił w piątek Rutte, zapytany o to, czy podobnie jak Asscher nie powinien odejść z polityki.

15.01.2021 Niedziela.NL // fot. Alexandros Michailidis / Shutterstock.com

(łk)