Świętujemy - Zielone Świątki - 5 i 6 czerwca 2020

Święta

LIER, BELGIUM - MAY 16, 2015: Stained Glass window in St Gummarus Church in Lier, Belgium, depicting the gathering of Mary and the Apostles at Pentecost // Fot. Jorisvo, Shutterstock.com


Zesłanie Ducha Świętego (gr. πεντηκοστή [ἡμέρα], pentekostē [hēmera], łac. Pentecoste) – według Dziejów Apostolskich wydarzenie, które miało miejsce w pierwsze po zmartwychwstaniu Jezusa święto Pięćdziesiątnicy. Na zebranych w wieczerniku apostołów zstąpił Duch Święty. Apostołowie zaczęli przemawiać w wielu językach (ksenolalia) oraz otrzymali inne dary duchowe – charyzmaty (Dz.Ap. 2,1-11). Wydarzenie to zostało zapowiedziane przez Jezusa przed jego Wniebowstąpieniem.

Dzień zesłania Ducha Świętego, zwany też Pięćdziesiątnicą (Pentecoste), potocznie Zielonymi Świątkami, jest w chrześcijaństwie świętem ruchomym i przypada 49 dni (7 tygodni) od Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego, a więc przypada również w niedzielę. Stąd zapis w księgach liturgicznych Niedziela Zesłania Ducha Świętego.

Jest to jedno z najważniejszych świąt o charakterze uroczystości liturgicznej, obchodzone przez dwa dni (szczególnie w krajach protestanckich, np. w Niemczech, Szwajcarii, Holandii oraz w Danii).

W Polsce pierwszy dzień Zielonych Świąt jest dniem wolnym od pracy. Drugi dzień Zielonych Świątek zniesiono w 1951 roku[3] – wyjątek stanowią tu wyznawcy Kościoła Zielonoświątkowego w RP, którzy na mocy Ustawy z dnia 20 lutego 1997 roku o stosunku Państwa do Kościoła Zielonoświątkowego w Rzeczypospolitej mają ten dzień wolny od pracy.

(wikipedia.org)

Ilustracja ze "Słownika informacyjnego zwyczajów polskiego roku obrzędowo-kościelnego" Jana Śliwańskiego

Zielone Świątki to używana tradycyjnie nazwa na określenie uroczystości Zesłania Ducha Świętego. Są to typowe wiosenne Święta związane z rolnictwem.

Do dziś istnieje zwyczaj, że na te Święta ozdabiamy zielenią: kościoły, kapliczki, przydrożne krzyże, bramy wejściowe domów. Przyozdabia się je gałązkami brzozy, tataraku. Zielenią tego rodzaju przyozdabiamy również: mieszkalne domy, wiejskie podwórka, ganki, wejścia, drzwi, okna, wnętrza mieszkań.

Na Śląsku intensywne ozdabianie zielenią nazywa się „stawianiem majów”. Tego rodzaju tradycyjne zwyczajne katolickie w kulturze ludowej odnotowuje się szczególnie na ziemiach: Wielkopolski, Śląska, Podhala, pomorza, Ziemi Lubuskiej. Sięgając do ich znaczeniowej treści wyjaśnia się, że według powszechnie przyjętej opinii ozdabianie zielenią chroni przed głodem i piorunami. Niektórzy rolnicy obchodzą swoje pola z obrazem Matki Boskiej lub kościelną chorągwią śpiewając religijne pieśni. Istnieje zwyczaj, że dziewczęta bawią się w tzw. „majową królewnę” śpiewając:

„Gdzie Królewna chodzi,
Tam pszeniczka rodzi.
Gdzie Królewna nie chodzi,
Tam pszeniczka nie rodzi.”

Małopolska i Śląsk zna obyczaj palenia ognisk na polach. Przez rozpalone ognisko przeskakuje młodzież i przeprowadza się bydło by się dobrze chowało.

Obchodzenie zaś pól z modlitwą do których to obchodów przybierano się nawet w zieleń, ma zabezpieczyć przez klęskami i zapewnić pomyślne urodzaje.

W Wielkopolsce znany był również zwyczaj innego „maja”. Ustawiano goły słup, na którego szczycie umieszczano różne przysmaki. Ten z chłopców, który się na niego wdrapał, miał prawo zabrać dla siebie – jako zwycięzca – przymocowane tam upominki. Tego rodzaju zabawy znane są nie tylko z festynów rolniczych urządzanych na Zielone Świątki ale także z dożynek.

Zielone Świątki to tradycyjne od lat do dziś Święto rolników i pasterzy. Współczesny postęp techniczno-cywilizacyjne nie zlikwidował tej tak bardzo głęboko zakorzenionej tradycji religijnego pochodzenia i jej religijnych treści ale ją zaakceptował. Obchodzimy w Zesłanie Ducha Świętego święto rolników, tzw. Święto Ludowe ze specjalnymi akademiami i festynami. Katolickie tradycje tych Świąt łączy się współcześnie z obchodami charakteru laickiego.

(Opis Zielonych Świątek ze "Słownika informacyjnego zwyczajów polskiego roku obrzędowo-kościelnego" Jana Śliwańskiego)

Ilustracja z czasopisma młodzieżowego "DZIATWA" z czerwca 1946 r.

ZIELONE ŚWIĘTA NA BIELANACH

Czy pamiętasz Ty Święta Zielone
W słynnym lasku Bielańskim?
Uroczyście co roku obchodzone
A w nastroju pogodnym sielańskim.

Czy pamiętasz ciągnące się tłumy
Ze śródmieścia samego Warszawy
I tę radość dziecięcą i starych i małych
I ten przedsmak świątecznej zabawy?

Bielą lśniące z daleka na trawie
Czy pamiętasz obrusy świąteczne
I te stosy jedzenia różnego
No i ... inne dodatki "konieczne"?

Czy pamiętasz cyganki chodzące
Tu i ówdzie wśród gości bielańskich
Z ręki ci zagranicę wróżące
Twoje kpiny tych "bredni cygańskich"?

Patefonów zachrypłe, pijane
Czy pamiętasz Ty dźwięki – dziś miłe
Te oberki i polki skakane
I tancerzy już całkiem bez siły?

A na gęstej zielonej murawie
Czy pamiętasz te gry i zabawy?
Te trzeciaki, łapany, chowanki
Starzy dziećmi stawali się prawie.

Przerywała się nieraz sielanka,
Kiedy wódki wypito zbyt wiele
Wtedy była prawdziwa rąbanka
W „Pogotowie” się naraz zmieniało wesele.

Takie coś, nie mąciło zabawy
Zewsząd wnet rozlegały się krzyski:
„Szkoda czasu – dziś Święta Zielone
Teraz tańczymy wiedeńskie walczyki!”

Dźwięki walców wiedeńskich, najsłodszych
W znanym lasku Bielańskim w Warszawie,
Upajały najstarszych, najmłodszych
Jak na sali balowej tańczących na trawie.

I do nocy zabawa ta trwała
Ty się śmiejesz i mówisz: „Do rana”.
Być może... Noc dniem się stawała
Ta świąteczna, wesoła noc pijana.

Dziś daleki ty lesie – Bielany
My na innej zielonej dziś trawie –
Ale sercu Tyś bliski, kochany
Jeszcze bardziej, niż byłeś na jawie.

Zo.

(Wiersz pt "Zielone Święta na Bielanach" z czasopisma młodzieżowego "DZIATWA" z czerwca 1946 r. )

31.05.2020 Niedziela.NL // Fot. Jorisvo, Shutterstock.com (Stained Glass window in St Gummarus Church in Lier, Belgium) // źródło: Opis Dzień zesłania Ducha Świętego, Wikipedia.org // źródło: Opis Zielonych Świątek ze "Słownika informacyjnego zwyczajów polskiego roku obrzędowo-kościelnego" Jana Śliwańskiego // źródło: Wiersz pt "Zielone Święta na Bielanach" z czasopisma młodzieżowego "DZIATWA" z czerwca 1946 r.

(kmb)